Geçmiş zamanda kalmıştır (past time):
Türkçe için geçmiş zaman -di geçmiş zaman ekiyle elde edilir.
çalışırdım,
çalıştım,
çalışıyordum,
çalışmıştım (çalıştıydım),
çalışmaktaydım ...;
çalışır bulunurdum, çalışır bulunuyordum, çalışmış bulunmuştum... gibi.
İngilizcede ise:
Common aspect’te (genel tarz) used to kalıbı kullanılır.
I used to work._ Çalışırdım.
Concrete aspect’te fiillerin (bir düzensiz fiil değilse) sonlarına -ed takısı eklenir.
I worked._Çalıştım.
Progressive aspect’te (devam tarzı) be fiilinin was/were olarak değiştiğini söylemiştik.
I was working. _ Çalışandım/ Çalışıyordum.
Perfect ve perfect continuous aspect’te have yardımcı fiili had olarak değişiyordu.
I had worked. _ Çalışmıştım.
I had been working._ Çalışan bulunmuştum. (Çalışmaktaydım.)
Bu arada, Türkçede geçmiş zaman eki sadece -di ekidir. -erdi, -yordu, -maktaydı, -mıştı diye devam eden ek birleşmeleri, fiilin tarzına göre geçmiş halini bildirir.
Fiil kökü+miş (çalışmış) türündeki çekimler, ifade ettiğimiz gibi, ya duyulan haberdir ya da şimdiki bitmiş tarzdır. Fiil+miş-ti (çalışmıştı) türündeki ifadeler ise bitmiş tarzdaki bir hareketin geçmiş zamandaki ifadesidir.
Buna göre: Eğer bir hareket,
-yor devam tarzı ve -di geçmiş zaman ekini almışsa demek ki hareket geçmişte devam eden (çalışıyordum) harekettir ya da
-miş tarz ekiyle geçmiş zaman sağlanmışsa (-mişti) hareket geçmişte bitmiş (çalışmıştım) harekettir veya
-mekte ek birleşmesiyle geçmiş zaman sağlanmışsa (-mekteydi) demek ki hareket geçmişte devam etmekte olan harekettir.
Yine,
geçmişte genel (-erdi) (çalışırdım) ve
geçmişte dakik (-di )(çalıştım) harekettir.
Ve yine bu hareketler şimdiki zamanlardaysa;
şimdiki devam eden, (çalışıyorum)
şimdiki bitmiş, (çalışmışım)
şimdiki devam etmekte olan, (çalışmaktayım) veya
genel harekettir.(çalışırım)
Gelecek zamanlarda ise (-ecek ekini almışsa);
gelecekte devam eden, (çalışıyor olacağım)
gelecekte bitmiş, (çalışımış olacağım)
gelecekte devam etmekte olan, (çalışımakta olacağım)
gelecekte dakik (çalışacağım) harekettir …ve yine
geçmişteki gelecekte(-ecekti); devam eden,
bitmiş,
devam etmekte olan ve
dakik harekettir.
Ör; Çalışmak fiilinin devam tarzının birinci tekil şahıs geçmiş zamanı; ‘Çalışıyordum’dur.
Ya da; Çalışıyordum çekimli fiili, birinci tekil şahsın geçmiş zamanda devam ettirdiği hareketi karşılayan çekimli fiildir.