Dilek-şart (desiderative mood/subjunctival conditional)  

Dilek şartlı cümle geçmiş zamanlarda.

Çalışsaydı kazan-ırdı/-acaktı

–If he worked, he would win.

-If he were in the school yesterday, I would meet him.

Dilek şartlı cümle şimdiki zamanda.

Eğer şehirde olursa onu ziyaret edeceğim

–If he be in the city, I shall visit him.

  Not: Eğer bir şartlı cümle, dilek şartlı bir cümleyse ve de geçmiş zamanlardaysa demek ki söz konusu şarta konu hareket gerçekleşmiştir. Yani olması mümkün değil fakat konuşan kişi yine de dileğini bildirmek ister. Dolaysıyla esas hareketin fiilinin de gerçekleşme olasılığı yoktur. Bu yüzden de ikinci cümle geçmişte kalmış gelecek zamanlarda  kullanılır.  İngilizcede ise bu durumu would karşılar.

   Bunu şöyle açabiliriz.  Öncelikle kaber kipi çekimini görelim;

Geçmiş zamandaki çekimler;

  Yalın tarz;                 çalıştı

  Genel tarz;          çalışır idi

  Devam eden; çalışıyor idi

  Bitmiş tarz;     çalışmış idi

... -se/-sa eki bu çekimde zaman ekinden sonrada gelebilir öncede. Ek zaman eki, -di'den sonra geldiğinde şart;  zaman eki,  -di'den önce dilek şart olarak görev alır. 

  Yalın tarz;                 çalış-sa- y-dı

  Genel tarz;          çalışır olsa idi

  Devam eden; çalışıyor olsa  idi

  Bitmiş tarz;     çalışmış olsa idi