Etiket arşivi: what is present participle

Gerund nedir?

Fiilimsiler/ eylemsiler İngilizcede gerund nedir?

Gerund nedir? Tanım;

    İngilizce için gerund konusu sorunlu konulardan biri olarak görünmektedir. Şöyle başlayalım; kısaca bir fiilin –ing eki almış halidir. İngilizcede –ing eki almış fiillere dilde kullanılış yerlerine göre bir bakalım:

waiting boy  _ bekleyen çocuk  (sıfat tamlaması)

waiting car _ bekleyen araba   (sıfat tamlaması)

waiting room  _ bekleme odası  (isim tamlaması)

The boy is waiting  _ Çocuk bekliyor/bekleyendir. (present continuous_ şimdiki devam tarzı)

The boy had been waiting   _ Çocuk beklemekteydi/ bekleyen bulunmuştu. ( past perfect continuous)

I saw  him waiting  _ Çocuğu beklerken gördüm.

He went without waiting  _ Beklemeden/ beklemeksizin gitti.

He  spent  his  by  waiting  _ Vaktini onu beklemekle/ bekleyerek geçirirdi.

Waiting is boring  _ Beklemek sıkıcıdır.

I dont love waiting  _ Beklemeyi sevmem.

I don’t like waiting  _ Beklemekten hoşlanmam.

     Örnekleri gördük. Demek ki –ing eki aynı anda birçok gramer kategorisini karşılayabilmekte. Peki ek bir tek ekse (-ing) nasıl oluyor da bütün bir gramer kategorisini karşılayabiliyor?

Durum şöyle açıklanabilir: Örneğin,

sleeping boy  _ uyuyan çocuk  

  Bu örnekte  -ing eki Türkçede  -en/-an sıfat fiil ekine denk gelir. (uyu-y-an), aynı çeviri ‘uyu yapan’   ya da   ‘uyku yapan’ diye de çevrilebilir. Başka bir örnek,

sleeping pill  _ uyku hapı 

  Az önceki ‘sleeping boy’ örneğine göre  ‘sleeping pil’ örneğini çevirdiğimizde çeviri ‘uyuyan hap’ diye çevrilmeli. Çevrilmeli fakat hap’ın akli ve fiziki özeliğinin böyle uyuma hareketini karşılaması sık karşılanan bir durum olmadığından anlamı birebir karşılamamakta. Fakat, ‘waiting car’  örneğinde (bekleyen araba) derken arabanın bekleyebilme özelliği, anlamı karşılayabilirken uyuyan hap’ta bu özellik aranmaz. Yine, ‘uyuyan doğa’, ‘uyuyan yanardağ’ diğer örneklerimiz olsun…

Öyleyse,

sleeping boy  _uyuyan çocuk

sleeping pill  _uyuyan hap  dendiğinde ne anlatılır?

Aslında örnekleri şu şekilde çevirirsek, 

sleeping boy  _uyu yapan/ uyku yapan çocuk

sleeping pill  _uyu yapan/ uyku yapan hap anlam alınmış olur.

   Şimdi ise yukarıda kategorilerine göre  -ing eki almış örnekleri bu mantığa göre yeniden çevirelim.

waiting boy _ bekle yapan çocuk  (sıfat tamlaması)

waiting car  _ bekle yapan araba   (sıfat tamlaması)

waiting room  _ bekle yapan oda   (isim tamlaması)

The boy is waiting    _ Çocuk  bekle yapandır. (present continuous)

 The boy had been waiting    _ Çocuk bekle yapan bulunmuştu/ beklemektey

I saw  him waiting  _ Çocuğu bekle yapan gördüm./ …beklerken gördüm.

He went without waiting  _ Bekle yapansız (beklemeksizin) gitti.

He spent his  by  waiting   _ Vaktini onu bekle yapanla (beklemekle) geçirirdi.

Waiting is boring  _ Bekle yapan (beklemek) sıkıcıdır.

I dont love waiting  _ Bekle yapan-ı (beklemeyi) sevmem.

I don’t like waiting  _ Bekle yapan-dan (beklemekten) hoşlanmam.

   Böylelikle örnekleri çevirmiş olduk. Örneklerdeki yeşil renkli –ing ekli fiillerde hareketin yapıcısı söze konu unsur (boy, car, room, The boy, him) iken diğer –ing ekli fiillerde hareketin yapıcısı fiilin bizzat kendisidir.

    İşte ‘gerund’ budur. Yani gerund fiille kastedilin hareketin yaptıranının fiilin bizzat kendisi olmasıdır.  Buna göre,

sleeping pill  _ uyu yapan hap/ uyku yapan/ uytan (uyu eden) hap. Diye,

I don’t like waiting _ Bekle yapandan/ bekleten (hareket)’ten  hoşlanmam. Diye çevrilir.

   Örneğin:

‘I didn’t like his speaking loudly’  derken,

Onun yüksek sesle konuş(yap)an (hareket)’inden hoşlanmadım.’ denmek istenir.

     Demek ki artık fiil bir ismi nitelemiyordur. Yani, ‘yüksek sesle konuş(yap)an öğrenci’ değil, ‘yüksek sesle konuş(yapan) hareket’ tir. Şimdi de yapıyı cümlenin başına alalım yani özne olarak kullanalım;

Speaking English is good your practice._ İngilizce konuş(yap)an (hareket), pratğin için iyidir. 

Örneğimizden de gördük; -ing yapılı fiil, cümlenin kurucusu, yargıya konu unsur oldu.

Gerund; ister cümlede özne ister nesne olsun, -ing ekli fiilin hareketin yapanını değil de bizzat hareketin kendisini vurgulamasıdır.

Örnekler;

I don’t like smoking _ Tütsü-yapan (hareket)’ten hoşlanmam.

But, I like to smoke_ Tütsü yapmak (sigara içmek) hoşuma gider.

Gerund için bilinen örneklerden bir kaçını görelim.

I forgot to give the money_

Ona parayı verme(k)yi unuttum.   (gidip vereyim bari)

I forgot giving the money_

Ona parayı verdi(k)ğimi unuttum. Ya da 

(bana) ‘veryapan’(bana) ‘verdiren-i’, (verdiren hareketi) (unuttum)

Yine;

I remembered to take  my vallet_

Cüzdanımı almayı hatırladım. (gidip alayım)

I remembered giving my vallet_

Cüzdanımı aldı(k)ğımı hatırladım.

İşte, örneklerin birincilerinde ‘to’ ile -ma(k) mastar anlamı alınabilirken, ikincilerinde –ma(k) anlamı alınamıyor. Başka bir örnek;

waiting room_ …. ….

waiting car_ …. ….

   Bu iki tamlama, iki isim (cansız isim) (oda, araba), bir hareket ve bir tek ekten (-ing ekinden) oluşur. Türkçedeki karşılıkları ise (birebir çevirisi değil)

waiting room_ bekleme odası

waiting car_ bekleyen araba şeklindedir.

   İşin Türkçe tarafına bakıldığında birincisi –me/ -ma mastar yapma ekiyle karşılanırken, ikincisi –en/-an sıfat fiil ekiyle karşılanmıştır. Yine, birincisinde hareket, ikincisinde hareketin yapanı (beklemeyi yapan araba) vurgulanmıştır. İngilizce tarafında ise fiiller ve eklerinde tamamen bir benzerlik görülürken, niteledikleri isimlerin her ikisinde de canlı veya şuurlu olma durumu görülmemektedir.

   Burası şöyle açıklanabilir: Waiting room’un birebir çevirisi ‘bekle yapan/ bekleten oda’dır. Sonuç olarak dilsel olarak hareketin yapanı gene de oda’dır. Ayrıca İngilizcede bu hareketin yapanı olmak anlamı üzerinden diğer fiilimsi kategorisi, zarf fiillerde oluşturulmaktadır.

Don’t speak  yelling_

Bağıran/ bağır yapan/ bağır eden (hareketle) konuşma!

 I saw him crossing the street_

Onu yolu  keçen (geçerken) kördüm. (Azerbaycan Bölgesi)