-m eki;

          kes-im, çiz-im,  yaz-ım,  böl-üm, bas-ım,  kıy-ım,  duy-um, çarpım,  çıkarım,  tasarı-m,  öl-üm,  yaşa-m,  paylaş-ım,  yerleş-im,  dön-üm,  at-ım-lık,  sök-üm, çekim,  sun-um,  gir-iş-im,  dön-üş-üm,  ger-il-im,  kar-ış-ım,  titreşim, dev-in-im, dev-ir-im, kurul-um, sür-üm, …

          Yine, ‘Menig bargum yaktı.’  _Yani ‘Benim gitmem yaklaştı‘

  

          ‘bargum’ çekimli fiil  yapısı üzerinde  biraz duralım. Bu çekimli fiil şu haliyle üç ayrı parçadan oluşur    Bunlar;

            ‘bar-’ ( git-/ var-/ ulaş-) ; fiil kökü

            ‘ -g-’  (-ük); bitmiş tarzda sıfat fiil eki ;  varık(barık)_ gidik, bitik, sönük…

            ‘-m’    (-ım,-üm); aitlik eki; benim, kitabım, benim geçmişim,  benim yaptıkım…, ve benim gidikim,  

        ya da;  Benim varıkım…( ‘meninğ barıgım bolsa manğa tuşgıl’)

          Yani; Benim barüküm…

    Nihayet;  Benim bargum…

             … buraya kadar çekimli fiilimizi parçalarına ayırmış olduk. Fakat yapı bu son şekliyle kalmadı tabi. Bundan sonra,

              ‘Benim barığm/ barım.’ olacak şekilde daralmaya gider. Gittiğinde ise bugünkü ‘gitim’, yazım, çizim… veya ‘sunum’ fiilden isim şeklini alır.   Yani, bu günkü yazım, çizim, sunum… gibi fiilden isim yapılarının geçmişine gidersek karşımıza ; çizikim, yapıkım, sunukum…  Veya; yapıgum, sunugum, barıgum… şekillerine rastlarız.

Böyleyse demek ki ortada bir aitlik eki (-m), bir de bitmişlik  veya oluşmuşluk (-ük) durumu vardır.

   Yani, ‘sunum’ fiilden isim yapısında; sun-_fiil kökü,

                                                                 -uk_ bitmişlik eki

                                                                 -m _ aitlik eki ( birinci şahsın eki olsun)

   Peki,  biz sunumum, sunumun, sunumu, sunumumuz, sunumunuz, … gibi şahıslara göre çekimlerde yapabiliyiyoruz. Yaptığımızda ise ifadelerin her birinde bir –ük bitmişlik  ve –m aitlik de bulunmuş olabilmekte ?  Bu örnekleri; Benim çizimim, senin çizimin, onun çizimi…, Veya; Benim gidimim, senin gidimin… diyede çoğaltabiliriz. Yine ortada (saklı) bir –ük bitmişlik eki ve –m  iyelik eki bulunuyorsa öylese  biz  bu -ük eki yerine diğer bitmişlik eklerini kolayca yerleştrebiliriz.  Yani, Benim  gitti(k)mim, Senin gittimin, … diyebilirdik, fakat demiyoruz artık, çünkü zaten ‘senin çizimin’ ifadesinde saklı bir –ık eki olduğunu biliyoruz.

    Burada dikkat çeken esas şey şudur. ‘yazım, çizim, sözüm… örrneklerinde bir bitmişlik  vardır diyelim. Fakat –m eki  şahsa ait bir ekti?  

     Türkçe için bir şeyden bahsedelim. 

          Türkçenin konuşulduğu bazı yörelerde  batıl bir inanış vardır. Şöyle, çocukları erken yaşta ölen bir anneye doğacak çocuğunu satmasını söylerler. Belliki bunu bir uğursuzluk saymışlardır. Ve kadın ‘Ben bu yavrumu sattım.’   Der. Bundan sonra çocuğun adı ‘Satılmış’ veya ‘Satım’ olarak koyulur.  Evet ‘Satım’  yani ‘Sattım’  veya ‘Satıkım’

      Durum şöyle oldu  haber kipinde bir çekimli fiil  sabitlenerek kalıcı isim (Satım) oldu. Ve bu isim içerisinde bir bitmişlik  ve birinci şahıs aitlik eki bulundu. Fakat isimden bir –t harfi düşmüştür. Oysa ‘küstüm çiçeği’  örneğinde bu –t hala bulunmakta ve istersek buna ‘küsüm çiçeği’ de diyebiliriz. Yani küstüm diyen çiçek  veya küstüm olan çiçek. Yine küsü(tük)m olan.

       Veya, küsüm oluk, küsüm erük, küsümarük, küsmark, küsmak, küsmek, küsmeğ, küsmey, küsme çiçeği.

       Yine; bardım, bar(dıg)m, barıgm arük, barıgmark, barıgmak, barıgma, barma … (barmak bardım)

    Yukarıdan buraya söylemeye  çalıştığım üzere.  Türkçede fiillerin mastar  şeklinde  bir bitmişlik  ve muhatabın hareketle birinci ağızdan kazanmış olduğu sahiplik yatmakta.

     Örneğin;  Benim buraya erken gelme-k/-ğim/  gelmem/ gelimim/ gelikim/ geldimim/ geldi-k/-ğim 

                                                                                                                                                          …iyi oldu.

 cülesindeki bütün bu yapıların aynı bir bitmişliği bildirmesi bundandır. 

      Yani; ‘yapmak’ fiilinin ayıklanması…

                 yapımak

                 yapıgmak

                 yapugum arük / yapgum arük /  Benim yapgum arur/ turur/ var

                 yapugm ak

                               … gibidir. 

   Menig  bargum yaktı.  _Yani, ‘Benim gitmem yaklaştı’

  Veya; ……... gitgum

Şimdi; ……... gid-im

   Yani; ……... gidim  yaklaştı.   …Artık yerine;  Benim gidimim/ sunumum (sunum oluk-um/ sunumgum)

                         Senin sunumun/  Senin sunman var?

  İlkin; 

Benim sunum var.

      …. yapgum  var/ arür         yine;  yap(ı)g-isü(k) var_ yapısı var

                                                               yap(ı)k-isü(k)  arür_ yapısar                                                                                                     (şart kipi)

                                                                yap(ı)g arisü(k)  var/-dır                                                                             _ yapası var/-dır

                                                                                                 (istek kipi)  Ya da; 

 Ben yap(ı)kum/ bar(u)gum_( gidik-im/ gittik-im)                                  

 veya; 

…. yapgum arür (oluyor)            yine;  yapgum arük-üsü(k)  yok    

   veya; 

…….. yapgum arük (oluk )                     yapım a-r-s

 …….. yapığ-m a-ük                                 yapmar-s

  …….. yapı-mak                                        yapmas

  …….. yapı-mak  (mastar)