Kategori arşivi: noun

İsimlerde belirlilik (defining/indefining noun)

The Articles_Tanımlılıklar (The, a/an) 

       İsimlerin karşıladığı varlıkların muhatap tarafından tanınıp tanınmadığını veya bilinip bilinmediğini belirten yardımcı sözcüklere article denir. Eğer muhatap söz konusu şeyi bilmiyor ve tanımıyorsa a/an, artık biliyor ve tanıyorsa the article’si kullanılır.

              A(an)

      İsim olarak kullanılan bir sözcükte bahsedilen  şeyin muhatap tarafından tanınmayan veya bilinmeyen bir şey olduğunu belirtmek için kullanılır.

       A(an) sayılabilen  tekil isimlerle ‘herhangi bir’ anlamında kullanılır.

      Örn; an apple (herhangi bir elma),  a book (herhangi bir kitap)

Not; Sayılamayan isimler ve sayılabilen çoğul isimlerdeyse  a(an) belgisizlik article’si yerine   biraz, bazı,  herhangi birkaç anlamında  ‘some’ zamirinden yararlanılır.

     Örn: some apples (herhangi birkaç elma), some water (biraz su)

Not:  İsim ünsüz bir sesle başlarsa belirsizlik article’sinin ‘a’şekli, ünlü bir sesle başlarsa ‘an’ şekli kullanılır.

     Örn;   a book, an apple… Not;  ‘u’ harfinin ‘y’ olarak telaffuz edildiği sözcüklerde ‘a’ şekli kullanılır.  ör: a universite

            The

      İsim olarak kullanılan bir sözcükte bahsedilen şeyin muhatap tarafından artık tanınan veya bilinen bir şey olduğunu belirtmek için kullanılır.

              The book _kitap...   the books_ kitaplar…

       Fakat:

      Tabloda (Noun Clasification Table sayfa 3) özel  isimlerle kullanılmaz dediğimiz article’ler ;

          İnsan adlarında ;

        Ad (veya soyad) tüm aileyi temsil ederse ‘the’ article’si kullanılabilir. The Browns_ Brown’lar (Brown ailesi)

     Eğer bu adı (veya soyadı) taşıyan herhangi bir aile ferdinden bahsediliyorsa a(an) article’si kullanılır.

          A Williams_William’lardan biri

      Yine  ;

   Sıradağ, deniz, okyanus adlarıyla;    The Kackars, the Black Sea, the Pasific...

    Tabiatta tek olarak bilinen bazı varlıklarla;    The sun, the moon, the sky...

           Yönlerle;    the West, the East, the North, the South...

     Bir kısım ülkelerin veya bölgelerin  adlarıyla;    the USA, the UK, the Philipines, the Nederlands...

      Bazı meşhur  binalarla;    the London Tower, the British Museum, the Golden Gate...

       Gemi, gazete, dergi adlarıyla;    the Titanic, the Daily News, the Digest...

       Bazı önemli günlerde;    the Independent Day...

       Teşkilat adlarıyla;    the  CIA, the UN

 

İsimlerde çoğulluk (plural of nouns)

İsimlerde oğulluk ve tamlama kategorisi

  İngilizcede isimlerin çoğul hali  -s çoğulluk takısının ismin sonuna eklenmesiyle oluşturulur.

   The girl (kız),  girls (kızlar)

--------------------------------

Çoğul canlı varlıklarda tamlama ve aitlik durumu (') işaretinin ismin sonuna getirilmesiyle oluşturulur.

   the girl’s (kızın),

   the girls (kızların)

---------------------------------

fakat;

  1. Sonu  -s[s], -ss[s], -sh [ ʃ ], -ch[ ʧ ], -x[eks], tch[ ʧ ],  z [ z]  harfleri ya da sesleri ile biten isimlerde okunuşta kolaylık sağlamak için -s takısının önüne –e ünlüsü kaynaştırılır ve [iz] olarak okunur.  

ör: bus_buses [ bʌsız],

      glass_gasses [ gla:sız], 

       fox_foxes [ fɔksız],  

       brush_brushes[ brʌʃız ]

       princess_princesses...v.s  

----------------------------------------

   princess's      princesses'

   waitress's       waitresses'

------------------------------------------

Not: horse_horses [hɔ:(r)sız],

        price_prices [praısız],

        house_houses [haʊsız],

        nurses[nɜ:(r)sız]  yazılışta –e harfiyle  bittiklerinden ikinci bir –e harfine gerek kalmadan yanlızca –s çoğul takısıyla çoğul hale sokulurlar ve yine [iz]olarak okunur.

 

  1. İsimler –f [f] harfi ile biterse -f harfi –v harfine dönüştürülür ve –es çoğul takısı eklenir.

      Ör: half_halves .

Eğer –f sesinden sonra    –e harfi varsa ikinci bir –e kaynaştırma harfine gerek kalmaz ve sadece –s çoğul eki eklenerek çoğul hale sokulur.  –f harfi ise yine de –v harfine dönüştürülür.

    Ör: life_ lives...      fakat, sonu –f ile biten bazı isimler ve  -ff ile biten tüm isimler sadece -s takısıyla çoğul hale getirilir ve [s] olarak okunur.

    ör:  bliefs, roofs, chiefs, griefs, handkerchief, cliffs, cuffs, muffs

istisna:

   scarf_scarfs/ scarves,

   wharf_wharfs/ wharves,

   dwarf_dwarfs/ dwarves

    turf_turf/ turves  isimleri görüldüğü gibi iki şekilde de çoğul yapılabilirler.

-----------------------------

   wife's        wives'

------------------------------

 

  1. İsimler; O harfiyle biter ve  -o harfinden önce ünsüz  bir ses varsa    -es takısıyla çoğul yapılır.

    Ör: patato_patatoes, hero_heroes negro_negroes, tomato_tomatoes v.s 

    fakat: İngilizceye yabancı dillerden giren bazı isimler ( piano, dynamo, photo, kilo v.s ) ve bazı İngilizce isimler sadece –s takısıyla çoğul hale sokulurlar.

   ör; zeros, portofilos, radios v.s gibi

------------------------------

   hero's     heroes'

   negro's     negroes'

--------------------------------

 

  1. isimler –y harfiyle biter ve –y harfinden önce ünsüz bir harf gelirse –y harfi –i harfine dönüştürülerek –es takısı eklenir

  ör: city_cities,  

        family_families

         factory_factories v.s  Fakat; -y harfinden önce ünlü bir harf varsa  herhangi bir

değişiklik yapılmadan –s çoğul eki eklenir.

   Ör: days, plays, boys, toys v.s

-----------------------------

   lady's      ladies'

   boy's       boys'

-------------------------------

     İngilizcede bir kısım isimlerin çoğulları köklerindeki sesli harflerin değiştirilmesiyle yapılır, bunlar;

     a tooth_teeth   

     a goose_geese                                                             

     a mouse_mice

     a louse_lice

Not:

     a man_ men

     a woman_women        

   not: man ve woman isimleri bileşik isimlerin başlarında yer alıyorlarsa birleştiği sözcükle beraber çoğul yapılırlar.

  ör: women doctors gibi. Bileşik isimlerin sonlarında yer alıyorlarsa  birleştikleri isimlere çoğul takısı konulmaz. 

   ör: postman_postmen

--------------------------------

man’s           men’s

woman’s       women’s

woman’s doctor    

women’s doctors

postman’s      postmen' s

------------------------------

-en ile çoğul yapılan isimler:

ox_oxen,

child_children

brother_brothers/ brethren (özellikle kilise dilinde) -en harfleri ile çoğul yapılırlar.

---------------------------------

child’s         children’s

----------------------------------

bileşik  isimlerde  çoğulluk:  Bileşik  isimlerde çoğul takısı esas  sözcüğe konulur.  

  ör: brother-in-law_

        brothers-in-law, diğer bileşik isimlerde sona konur ör: toothbrush_

toothbrushes

---------------------------------

brother-in-law’s            

brother’s-in-laws  

-----------------------------------

 

 Yunan ve Latin kökenli isimler: Yunan ve Latinceden İngilizceye girmiş isimler kendi dillerinde oldukları gibi de çoğulyapılabilir.  

ör: phenomenon_phenomena,

     datum_data, 

     crisis_crises,

     stimulus_stumuli…   

  daima çoğul halde kullanılan isimler: İki parçadan oluşan eşya isimleri tongs(maşa), scissors(makas),spectacles (gözlük), scales (terazi), trousers (pantolon)... Bu isimler tekil halde kullanılmak istendiğinde a pair of (bir çift) ya da sayısı belirtilmek istendiğinde two pairs of(iki çift) gibi sözcüklerden yararlanılır. 

çoğul eki almadan çoğul olarak kullanılabilen isimler: deer(geyik) fish(balık) swine(domuz) sheep(koyun)   trout (alabalık), aircraft (uçak), gibi isimler çoğul eki almazlar .

   Sonu [ş] ve [ç] sesleriyle biten ülkelerin halklarından bahsederken çoğul eki kullanılmaz.

English (İngilizler),  Scotch, Swedish, Polish, Spanish, British

   The tanım edatıyla sıfattan oluşturulan isimler çoğul olarak kullanılırlar The good (iyiler), The rich( zenginler),

The disabled (özürlüler),The wounded (yaralılar)

 

       çoğul eki almayan ve çoğul olarak kullanılmayan isimler:

  1. a) Tabiatta tek olarak bulunan varlıklar: the sun (güneş), the moon (ay), the world (dünya), the earth (yerküre) 
  2. b) Zaman terimleri: today (bugün), tomorrow (yarın), yesterday (dün), moment (an) …  January (ocak),  Fabruary (şubat)...

        Monday (pazartesi),Tuesday (Salı)…winter (kış), summer (yaz)...(eğer; ’yazları’, ‘salıları’ denirse çoğul eki alabilirler.)

  1. c) Sayılamayan isimler: water(su),  butter (yağ) fire (ateş)……………………………………………………………………………
  2. d) Diğerleri : Advice (öğüt), friendship (arkadaşlık),work(iş), information(malümat), progress(ilerleme) knowledge(bilgi)

------------------------------------------------------------

the sun’s, the moon’s,  the world’s

 today’s, yesterday’s, tomorrow’s

Topluluk isimleri

Topluluk isimleri

Aralarında herhangi ortak bir amaç, ortak bir bağ olmadan toplu olarak bir arada bulunan ya da bir arada bulundukları düşünülen bir kısım varlıkların

şekilsel (basamak, trabzan, çit, parmaklık ) ve

işlevsel (mobilya, takı)  benzerliklerinden dolayı aldıkları ortak adlara topluluk ismi denir.      

baggage (bagaj),

furniture (mobilya),

rubbish (çöp),

blongings ( özel eşya),

money (para-lira değil),

gentry (orta sınıf),

cattle(ahır hayvanları),

poultry (kümes hayvanları),

police (polis),

surroundings (etraf),

sweeping (süprüntü),

people (ahali-millet halk değil),

traffic (trafik)

food (yiyecek),

juice (içecek),

information (malumat)...    

     Bahsederken buzdolabı, çamaşır makinesi, fırın, bulaşık makinesi demek yerine kolaylık olsun diye beyaz eşya denmiştir.

      ör: Beyaz eşya; buz dolabı, çamaşır makinesi, fırın, bulaşık makinesinin v.s ortak adıdır. Her buz dolabı bir beyaz eşyadır.           

(kollektif isimlerde ise her ağaç bir orman değildir mantığı vardır.)  topluluk adları bir çok varlığı topluca kapsadığından anlam olarak çoğulluk kastederler.  My furniture is new._ Mobilyam (daki masa sandalye v.s) yenidir (ler)...

Kollektif isimler (collective nouns)

Kollektif isimler (collective nouns)

     Farklı özellik ve işlevlere sahip tekil varlıkların herhangi bir amaçla, ortak bir bağla bir arada bulunmalarına 

doğal kolektif;

orman (forest),

ordu (army), 

kalabalık (crowd)

... ya da aynı amaçla bir araya getiriliş şekillerine

yapay kolektif;

takım (team),

gurup (group),

düzine (dozen),

demet (bunch),

buket (bouquet) verilen adlara kollektif isim denir.                                   

     Kollektif isimlerin kapsamında birçok kişi ya da nesne vardır; fakat her kişi ya da nesne bir kollektif ad oluşturmaz.

     Örnek olarak kollektif adlardan olan family (aile) ismini ele alalım, her ailede bir çok insan vardır, fakat her insan bir aile değildir.

      Yine, kollektif adların genel özelliklerinden bahsederken sonrasında gelen fiili tekil olarak kullanmalıyız. 

      Kollektif adların kapsamındaki varlıkların her birini ayrı ayrı kastediyorsak eğer, sonrasında gelecek fiili çoğul olarak kullanmalıyız.

        ör;    Our team is strong_ Bizim takım güçlüdür.

                 Our team are running very fast_ Bizim takım (dakiler) hızlı koşar (koşuyorlar)

Türemiş isimler

Türemiş isim

   İsimlere, sıfatlara, fiillere v.s isim yapma eklerinin eklenmesiyle oluşturulan isimlere türemiş isim denir. İngilizcede isim yapma ekleri -er, -or , -ship ,-dom, -ing, ence, -ism, -ment, -ness... gibi eklerdir. 

Ör:  to teach (öğretmek) fiilinden __teacher (öğretmen ) ismi,  

        free (özgür) sıfatından __ freedom (özgürlük ) ismi,   

        king (kral) isminden __ kingdom ( krallık) ismi gibi.

Basit isimler

Basit isim

     Anlamlı ya da anlamsız herhangi bir kelimeyle birleştirilmeden herhangi bir sıfat, fiil veya başka bir isimden türetilmeden varlıklara, kavramlara, anlayışlara v.s ad olmuş kök halindeki isme basit   isim denir. kök: Bir kelimenin ekleriyle anlam ilişkisi bulunan en küçük yapı birimidir.

Ör: an umbrella , an apple, a man,  a pen  v.s

Varlık nedir?

Varlık nedir?

     Tabiatta madde olarak var olan  ya da var olduğu düşünülen şeylere varlık denir.

Maddi-somut varlık nedir?

     Tabiatta madde olarak var olup belirli bir kütleye sahip, dokunulabilir,  görülebilir,  tadılabilir …v.s şeylere denir. 

İnsan, toprak, hava, su, gaz, kum, ışık...

Manevi-somut varlık nedir? 

     Tabiatta madde olarak var olmayan fakat bir çok insanın sözü edildiğinde zihinlerinde tasarlayabildikleri, maddi varlıklarla veya bir kısım sıfatlarla  betimleyebildikleri şeyler… vampir (insan gibi), melek (kanatlı atla betimlenir),  nur (ışıkla)

   Maddi/ somut varlığa   

    ör:  The doctors are working in the daytime.

   Manevi/ soyut varlığa  

     ör:  The vampires are working at night.

   Not: Dil bilgisinde manevi varlıklar maddi varlıklar gibi işlem görürler. Yani eğer manevi bir varlık, mesela vampir, insana benzer bir varlık gibi düşünülmüşse tıpkı insanlarda olduğu gibi dil bilgisinde işlem görürler. Çoğul şekilleri yapılabilir, cinsiyete ayrılabilir, sayılabilir.

    Eğer 'nur' gibi, ki nur ışıkla betimlenir, doğal fenomen adıyla adlandırılan bir isimse yine ışık isminde olduğu gibi sayılamayan isim gibi işlem görürler.  

 

Nesnel (concrete) isim nedir?

  Maddi-somut ve manevi-somut varlıklar nesnel isimdir.

 

Öznel/ soyut (abstract) isim nedir?   

  Güzellik, ahlak, mutluluk, iyilik, insanlık, dürüstlük gibi tanım ve anlayışı kişiden kişiye değişkenlik

 gösterebilen isimlerdir.

 

İsim (noun) nedir?

İsim (noun) nedir?

Tabiatta madde olarak var olan ya da var olduğu düşünülen varlıklardan;

-Herhangi bir vasıta olmadan derlenip toplanabilen,  boyutları herkesin zihninde aşağı yukarı tasarlanabilen ve ayrı ayrı düşünülüp sayılabilen somut olanlarının aldıkları adlara; horse_at, angel_melek gibi.

-Tabiatta katı, sıvı, gaz ve tanecikler halinde bulunup, herhangi bir vasıta olmadan derlenip toplanamayan, boyutları herhangi bir ölçülendirici ve miktar bildiren bir sözcük veya  bir vasıta olmadan tasavvur edilemeyen, ayrı ayrı düşünülüp sayılamayan somut olanlarının aldıkları  adlara;  soil_toprak (katı)    water_su (sıvı),  air_hava (gaz), sand_kum (taneli)  gibi.,

Yine; Tabiatta bir şekilde var olup vasıtalarla dahi derlenip toplanamayan, ayrı ayrı düşünülüp sayılamayan tabiat hadiseleri, doğal fenomen (natural phenomenon) adıyla adlandırılan olaylara verilen adlara; rain (yağmur),  thunder (gök gürültüsü), darkness (karanlık) gibi.

Bu varlıkların;

Aynı amaçla, ortak bir bağla bir arada bulunmalarına (doğal kolektifforest_orman, family_aile) ya da aynı amaç ve ortak bir bağ oluşturmak için bir araya getirilme şekillerine (yapay kolektif: team_takım, dozen_düzine,  bunch_demet) verilen kollektif adlara,

Yine varlıkların: Aralarında herhangi bir ortak amaç veya ortak bir bağ bulunmayıp sadece işlev benzerliği: furniture (mobilya), Jewellery (mücevher)  veya  şekil benzerliği  ( stairs_basamak, fence_çit)  olanlarının almış oldukları topluluk adlarına,

Varlıkların; faaliyetlerinin sonucu ortaya çıkmış gerçek/ mutlak isime (verbal noun-Fiilden isim) play (oyun), writing (yazı)...

Yine; insan oğlunun  hayatı anlamlandırmak ve hayatında kolaylık sağlamak için varlıkların nitelik ve niceliklerini belirten sıfatların veya varlıkların isimlerinden v.s oluşturduğu ( öznel/ soyut-abstract ) anlayış ve kavramlara; beautiful (güzel) _beauty(güzellik), human_humanity (insanlık),

Ve varlıkların aynı türden olanlarını birbirinden ayırmak için her birine verilen özel adlara ( Ali, Tom, Turkeyisim denir.